Eflani İlçesi Kutluören Köyü
Eflani İlçesi Kutluören Köyü Bilgileri
 
Kutluören Köyü Eflani'nin 20 km kuzeyinde Ova yöresinde yer almaktadır.Mahallelerinin dağınık ve engebeli yerlerde olması nedeniyle geniş bir alan üzerinde yerleşiktir.Kutluören Köyü;Tamış,Kıldıroğlu,Terzioğlu,Kartallar, Kelekoğlu,Sarıoğlu,Hasanlar ve Çakırlar olmak üzere 8 mahalleden oluşmaktadır. Tamış,Kıldıroğlu,Terzioğlu,Kartallar ve Çakırlar mahalleleri yörenin orta yerinde bir kale gibi yükselen Çalış ve Tamış kayalığının güneye bakan yüzünde yer alırken,Kelekoğlu,Sarıoğlu ve Hasanlar mahalleleri Göktepe'nin batıya uzanan kolunun güney yamacında yer almaktadır.Eflani'den Kutluören Köyüne Ova grup yolunun Dendek,Gaze ve Kızılcıkçayı istikametinden ulaşıldığı gibi,Seferler, Kabalar ve Arnavut istikametinden de ulaşılmaktadır.Ova yöresi, derin vadilerin, kanyonsu boğazların ve ormanlarla kaplı sarp yamaçların bulunduğu bir coğrafi yapıya sahip olduğu için, genellikle köy ve mahalleler karşılıklı yükselen yamaçlarda yer alırlar.Eflani'den daha ılıman bir iklimi olan Ova yöresinde ve dolayısıyla Kutluören köyünde her türlü meyve ve sebze yetişmektedir.Eflani ve bütün köylerinde olduğu gibi Kutluören köyünde de meyve-sebze üretimi ile seracılık istenilen düzeyde değildir.Burada bir öz eleştiri yapmak gerekirse, "olmuyor,yetişmiyor"inancıyla kolaycılığa kaçılmaktadır.Kutluören'de, halkın çoğu İsanbul'a göç etmiştir.Köyde kısmen tarım ve hayvancılık yapılmaktadır.Kutluören köyünün komşuları ise,doğuda Bağlıca köyünün Gaze, Rahmanlar ve Çömlekler mahalleleri,batıda Ovaçalış Köyü,kuzeyde Kuz ormanı, ile Kelekoğlu ve Sarıoğlu mahalleleri,güney karşısında ise Soğucak köyünün Gavutoğlu ve Ekmekçioğlu mahalleleri bulunmaktadır.Kutluören köyü toplam 95 hane civarında olup,55 hane açık vaziyettedir.Kıldıroğlu mahallesi 9 hane açık olmak üzere 17 hane, Tamış mahallesi,13 hane açık olmak üzere 23 hane civarında,Terzioğlu-Çakırlar mahalleleri 5 hane ve Kartallar mahallesi ise,5 hane açık olmak üzere 9 hane civarındadır.Kelekoğlu(Keloğlu) mahallesi 8 hane açık olmak üzere 20 hane,Sarıoğlu mahallesi 10 hane açık olmak üzere 14 hane ve 2 Hanelik Davulmeşe ile birlikte Hasanlar mahallesi de 7 hane açık olmak üzere 11 hane civarındadır.

Kutluören Merkez mahallenin kuzeyinde yeralan Kelekoğlu mahallesi, Göktepe'nin batıya uzanan Çalçamlığı dağının güney yamacında kuruludur. Rivayete göre mahalle Gaze, Sarıoğlu, Celebioğlu mahallelerinden gelenler tarafından kurulmuştur. Kuzey tarafları oldukça sarp ve ormanlık, güneyde ise Guz ormanlığı İle Eşek deresi, doğuda Yelci deresi, batıda Biçüncük, Kınataşı, Nacaklı gibi orman ve mera arazileri ile çevrili olan mahalle, güneye meyilli bir arazi üzerinde kuruludur. Mahallenin doğusundaki Yelci deresi, Sarıoğlu civarından gelen Değirmen deresi çayı ile Guz dağı altında birleşerek güneye doğru ilerler ve Bağlıca tarafından gelen Kızılcık çayı ile Arnavut mahallesinde birleşir. Kelekoğlu mahallesi, 1989 yılına kadar hemen her hanesi açık olmak üzere çevre köylere nazaran en kalabalık bir yer durumunda iken bu tarihte geçirdiği yangında mahallenin yarısından fazlası yanmış ve halk İstanbul'a göçmüştür. Kadrolu bir Camii olan mahallede bayram ve ziyrat adetleri devam etmektedir. Yakın tarihe kadar bazı hanelerde dokumacılık yapılırdı. Dokumacılık yanında Ağaç oymacılığı hemen herkesin yaptığı işti. Genellikle Kayın ağaçlarından Tırmık, Yaba, Kaşık, Çatal, Oklava ve Kepçe yapılırdı. Çeşitli işlerde kullanılmak üzere Sepetler örülürdü.
Kelekoğlu'nun yürüme bir saat kuzey doğusunda yer alan Sarıoğlu Mahalles Ova yöresinin en yüksek yerinde kuruludur. Karakuz Dağının güneye bakan yamacında meyilli bir arazi üzerinde bulunan Sarıoğlu Mahallesi, 10 hane açık olmak üzere toplam 14 hane civarındadır.
Kelekoğlu Mahallesi'nin doğusunda, Sarıoğlu Mahalle'sinin de güneyinde yer alan Hasanlar Mahallesi, güneye meyilli hafif boğaz içinde kuruludur. İki haneden oluşan Davulmeşe Mahallesi de resmi olarak Hasanlar Mahallesi içinde yer alır.

Doğudan batıya doğru uzanan Çalış-Tamış Kayasının doğu ucundaki Kayabaşı tepesinin eteğinde kurulu olan Kıldıroğlu Mahallesi, 9 hane açık olmak üzere 17 hane civarındadır. Evler genellikle ahşap olan Kıldıroğlu mahallesinde çökmek üzere olan üç katlı bir konak ve en az İkiyüzyıllık ahşap evler bulunmaktadır. Mahalle içinde geçen yol Kayabaşından, Davulmeşe, Sarıoğlu, Hasanlar ve Kelekoğlu mahallelerine kadar ulaşır. Kelekoğlu mahallesinden, Üç Göller ve Tepe ziyrat mevkiinden geçen dağ yolu Akçakese ve Dere Mahallesine ulaşır. Kadrol bir Camii olan Kıldıroğlu'nda Cami önündeki patika yol, Kartallar Mahallesine çıkar. 5 hane açık olmak üzere 9 hane civarında olan Kartallar Mahallesi diğer mahallelere nazaran yüksek ve kayalık bir alanda kuruludur. Ova boğazının hemen her yerinin görüldüğü seyirlik bir yerde olduğu gibi güzel bir manzaraya sahip olan Kartallar Mahallesi, adına uygun düşen bir yerdedir.
Terzioğlu, Çakırlar ve Tamış Mahalleleri ise Tamış kayalığının güney yamacında yer alırlar. Yanılma payımla birlikte 1986-1990 yılları arasında Tamış kayasından kömür çıkarılmıştır. Ayrıca bu yörede kömür yataklarının geniş bir alanı kapladığı bilinmektedir.

Adların kaynağı ve tarihçe

Kutluören adının başındaki Kutlu kelimesi uğurlu, saadet anlamında, Ören ise, yıkık, harab, viran olmuş yer demektir. Yukarıda izah ettiklerimiz, Kutlu ile Ören kelimesinin anlamı olup ikisi ile birlikte ifade edildiğinde daha geniş bir manayı kapsar. Çünkü Kutluören adı, "Kutlu" , "Kutlular", "Kutluca" 551 adlarındaki Türkmen oymağından kalmadır. Ören kelimesi ise Türklerden önceki medeniyetlere ait köy, kasaba gibi yerleşim yerlerinin harabe vaziyetteki durumuna denir.
Buradan anlaşıldığına göre, 1071 yılından sonra diğer oymaklarla birlikte Anadolu'ya giren Kutlu oymağı, Bizans'ın terk ettiği bu bölgeye yerleşmiş, Örenler-Viranlar adı ile Kutlu adının birleşiminden Kutlu-Viran, Kutluören olmuş olmalıdır. Nitekim Osmanlı muhasebe kayıtlarında, salnamelerde ve Tapu Tahrir Defterlerinde köy, Kutluviran olarak geçmektedir. Kutluviran, sonradan Kutluören olarak değiştirilmiştir. Çukurviran , Çukurören, Akviran, Akören gibi .. Tamış ise eski Türklerde bir bey adıdır. Bilindiği gibi Anadolu'da ve Eflani'de 1071 Malazgirt harbinden önce Bizans imparatorluğu hakim durumda idi. Bizans'tan öncede Roma imparatorluğu bulunuyordu. Ova bölgesinde de Roma ve Bizans izlerine rastlamak mümkündür. Ancak bu bölgede bulunan Höyükler, Tümülüsler, Kaya mezarları ve eski yerleşim yerleri ile yer adları göz önüne alındığında, yörenin tarihçesinin daha eskilere dayandığı anlaşılmaktadır. Kutluören ve civarında Roma döneminde önemli bir yerleşme olduğu ve tarihin 2000 yıl önceye dayandığı açıktır. Nitekim Tamış mahallesindeki alınlıklı Kaya mezarı, "Kraliçe tahtta oturuyor" figürlü iki taş, sütun altlıkları, yerleşim yer kalıntıları, bölgenin bir dönem çok önemli köy yada kasaba olduğunu göstermektedir. Nitekim figürlü iki taş,milattan sonra II.yüzyıl (1900 yıl önce) ait olup Roma döneminden kalmadır. Tamış kayası ise dört tarafa hakim bir noktadır ve bir kaleyi andırmaktadır. Dendek, Gaze ve Kutluören civarlarında yaptığım gezide, bölgenin tarihinin eskilere dayandığını anlamak zor olmadı. Ciddi bir arkeolojik araştırma yapıldığı takdirde, Hitit, Roma ve Bizans dönemlerine ait kent yada kentçikler yanında Mabet, Kilise, Şato ve benzeri eserler çıkacağına dair kanaatim yüksektir. Nitekim tarihi eserleri incelettiğimizde bölgenin 1800-1900 yıllık bir geçmişe sahip olduğu ifade edilmiştir. Hitit ve Luwi diline ait yer adları da dikkate alındığında yörenin tarihinin Roma'dan daha çok önceye dayandığı anlaşılacaktır. Zira Geymene, Mura, Gazzi, Ura ve benzeri adlar ilgili köyler bölümünde açıklanmıştır. Kutluören deki bir Pınar adı olan Samatpınar'ındaki Samat kelimesi, "Ana tapınıçısı halk" anlamındadır.

Bilindiği gibi 1071 yılından önce bu havalide Bizans devleti hakimdi. Bizans, Anadolu'ya gelen Hıristiyan ve Şamanist Türk boylarını Uc'lara yerleştirerek onların askeri güçünden istifade etmekteydi. Rivayete göre bu dönemde Ova yöresinde Bizans'ın yerleştirdiği Tamış beyliği bulunuyordu. Biraz öncede ifade ettiğimiz gibi Tamış, bir Türk bey adıdır. Müslüman Türklerle Bizans ordusu arasında yapılan 1071 yılındaki Malazgirt savaşında Bizans ordusu saflarında yer alan fakat savaş sırasında soydaşları Alparslan tarafına geçen Uz ve Peçenek Türklerinin başındaki beyin adı da Tamış'tır.Nitekim Tamış adını Eskipazar'da bir köy, Karacapınar ve Gelicek'te de yer adı olarak görmekteyiz. Bu havalide bulunan Tamış Türklerinin yada Tamış önderliğindeki Türklerin, Bizans tarafından Malazgirt savaşına götürüldükleri veya gittikleri akla gelmektedir. Nitekim savaş sırasında saf değiştirerek soydaşları tarafına geçen Türkler, savaşın kazanılmasında önemli rol oynamışlardır.

1071 yılından sonra Anadolu'ya ve Eflani'ye gelen Türk boy ve oymakları, Bizans'ın terk ettiği bölgelere yerleşmişlerdir. Adını Kutlu oymağından alan Kutluören Köyü halkının bu bölgeye hangi tarihte gelip yerleştiği bilinmemektedir. Çobanoğulları ve Candaroğullarından sonra Osmanlı hakimiyetine geçen Eflani ve dolayısıyla Kutluören Köyü halkının bu bölgeye 1530 yılından önce yerleştikleri kesindir. Kutluören Köyü, Dendek ile birlikte 1530 yılı muhasebe defterindeki haritada bugünkü yeri üzerinde Kutlu-Viran olarak kayıtlıdır. Aynı tarihli defterin Bolu sancağı haritasında, bugünkü yeri üzerinde görülmekle birlikte, idari bakımdan Ulus kazası köyleri arasında kayıtlıdır. Osmanlı muhasebe kayıtları incelendiğinde, aynı yıl herhangi bir kazaya bağlı olan köyün o yıl yada bir sonraki yıl bir başka kazaya bağlı olarak kayıtlı olması nüfus hareketlerinin devam ettiğinden kaynaklanmaktadır. Bu durum dikkate alınırsa 1530 yılı muhasebe kayıtlarındaki Kutluviran Köyünün, Kutluören olduğunda şüphe yoktur. 1530 yılı muhasebe kayıtlarına göre Kutluviran köyü 15 hanedir. hasılı(yıllık geliri) ise 1831 akçedir. 553 Bu duruma göre Kutluören adı yukarıda ifade ettiğimiz gibi Kutlu, Kutlular, Kutluca adlarındaki Türkmen oymağına dayanmaktadır. Diğer mahalle adlarının ise şahıs ve aile adlarından kaynaklandığı açıktır. Ancak Sarıoğlu mahallesi ile ilgili 1730 yılına ait bir kayıt mevcuttur. 1730'lu yıllarda yöreyi gezen Uluslu İbrahim Hamdi "akçekese karyesinden ova yüzünde ceddimizin imareti olan sarıoğlu karyesine giderken yolun kıble tarafında bir gühistan arasında mahalli malum değil depe ziyaret dedikleri mevzi ….." diye bahsettiği Sarıoğlu köyü ,bu günkü Sarıoğlu mahallesi olmalıdır.

Zira günümüzde bile Sarıoğlu, Kelekoğlu mahallelerinden Akçakese'ye giden dağ yolu Tepe ziyrat denilen mevkiden geçmektedir. Zira Ovacuma'da Sarı köyü diye bir köy mevcuttur. Ancak buradaki güzergaha göre adı geçen köy, Sarıoğlu mahallesidir. İbrahim Hamdi efendinin "ceddimizin imareti" cümlesindeki ceddi, (atası) Süleyman sofi'dir. Buradan anlaşıldığına göre, Celali isyanlarının halk üzerindeki baskısı sonucu bir çok köy göçmek zorunda kalmıştır.Ovacuma'da da bir çiftliği olduğu anlaşılan Süleyman Sofi , Celali eşkiyasının baskısından dolayı Uluyaylaya kadar gelmiş ve oradan da bugün Ulus'a bağlı Yeniköy'ün Anduz (Endüz) mahallesine yerleşmiştir.
O dönemde Süleyman sofi'nin oğulları yada yakınlarının Sarıoğlu ve Çelebioğlu mahallelerine göçtükleri akla gelmektedir.


Nüfus

H.937-M.1530 yılı

Hane:15 T.nüfus: 90

H.1314- M. 1897 yılı 554
Hane:31 Nüfus:159


1940 1950 1960 1970 1985 1997 2000
KADIN 210 281 269 343
ERKEK 181 241 294 323
TOPLAM 391 522 563 666 656 266 259

2004 yılı itibari ile açık kayıtlar toplamı:1456
2004 yılı itibari ile kapalı kayıtlar toplamı:458 kişidir.

 
Bugün 1 ziyaretçi (6 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol